آثار فارماکولوژی و مکانیسم اثر :

مطالعات علمی متعدد اثبات کرده اند که عصاره بادرنجبویه جهت درمان موضعی ویروس تبخال (Herpes Simplex Virus) موثر می باشد. در این مطالعات نشان داده شده است که عصاره بادرنجبویه موجب بهبود عفونت های موضعی ناشی از هرپس ویروس ها می شود، در حالی که به سلول های میزبان آسیبی وارد نمی کند. عصاره بادرنجبویه حاوی ترکیبات شبه اسید سینامیک و اساسا اسید رزمارینیک می باشد که این ترکیبات موجب مهار تکثیر ویروس های HSV می شوند.
در یک بررسی علمی نشان داده شده است عصاره آبی بادرنجبویه علاوه بر اثر ضد ویروسی بر علیه هرپس ویروس های نوع 1 و 2 دارای اثر ضد ویروسی بر سویه های مقاوم به آسیکلوویر نیز می باشد. در یک مطالعه بالینی تصادفی دوسوکور بر روی 66 بیمار با سابقه تکرار تبخال (حداقل 4 بار در سال) کرم حاوی عصاره استاندارد شده بادرنجبویه (1:70) روزانه 4 بار به مدت 5 روز بر سطوح تبخال به کاربرده شد.

در این مطالعه عصاره میزان التیام را به طور معنی داری در مقایسه با پلاسبو افزایش داد. در مطالعه ای دیگر که بر روی 115 بیمار انجام گردیده است، درمان ضایعات ویروسی با کرم حاوی عصاره بادرنجبویه 24 تا 72 ساعت بعد از بروز اولین علائم شروع شد. در این مطالعه 6 روز پس از شروع درمان 87% از بیماران بهبود یافتند. زمان عود بیماری در 69% بیماران به 3-2 ماه افزایش یافت که این معیار در بیماران تحت درمان های دیگر مانند یدوکسوریدین و ترومانتادین 3-1 ماه می باشد.
در مطالعه بالینی انجام شده نشان داده شده است که اثر بخشی ژل ملیسان در درمان تبخال قابل مقایسه با کرم آسیکلوویر می باشد. قابل ذکر است در این مطالعه اثر ژل ملیسان در سرعت بهبود ضایعه تبخال و همچنین کاهش درد ناشی از تبخال بیشتر از آسیکلوویر بود. عصاره بادرنجبویه ویروس تبخال را غیر فعال ساخته و این اثر را قبل از قرار گرفتن ویروس روی سلول انجام می دهد و بدین ترتیب پیوند ویروس تبخال به سلول میزبان را وقفه می دهد که توسط اسید رزمارینیک انجام می شود.

اسانس های فرار بادرنجبویه کپی برداری ویروس تبخال را وقفه داده که مکانیسم ضد ویروسی آن می باشد و این اثر مربوط به وجود اسید کلروژنیک، کافئیک و رزمارینیک در بادرنجبویه است. نشان داده شده است که بادرنجبویه همچنین دارای اثر ضد میکروبی بوده و در درمان آکنه موثر بوده است و فرآیند التهابی آکنه را متوقف می کند.